Begraaf tradities: Hunebedden
Wanneer u op een heldere dag op de Belvédère staat en richting Gieten kijkt, ziet u hunebed D14, een van de grootste hunebedden van Nederland. Het hunebed van 18 meter lang is vrij compleet, maar ziet er toch heel anders uit dan toen hij net gebouwd was. In deel twee van de driedelige reeks over begraaftradities behandelen we deze keer: het hunebed.
De Nederlandse hunebedden zijn door het trechterbekervolk in de nieuwe steentijd gebouwd, ongeveer vijfduizend jaar. Op het noordelijke gedeelte van de natuurbegraafplaats zijn archeologische vondsten gedaan die aangeven dat het trechterbekervolk hier leefde. Dat er dichtbij een hunebed staat is dus niet gek. Eerder leefden hier jagers en verzamelaars, maar later bouwde het trechterbekervolk hier hun huizen en werden zo de eerste boeren van Noord-Nederland.
Het bouwen van een hunebed kostte waarschijnlijk veel tijd. Omdat de boeren op één plek woonden, waren ze in staat om zo lang hieraan te werken. De hunebedden zoals wij ze kennen zien er heel anders uit dan ze ooit gebouwd zijn. De stenen, soms wel 20.000 kilo zwaar, zijn vermoedelijk eerst op een zelfgebouwde heuvel getrokken. Zo lagen ze hoog boven de grond. Vervolgens werden de zijkanten van de heuvel uitgegraven om de draagstenen te plaatsen. Deze hielden zo de bovenste stenen omhoog. Wanneer alle stenen op hun plek stonden werd de heuvel uitgegraven om zo een open ruimte tussen de stenen te creëren. Deze bouwtechniek klinkt zeker mogelijk, maar we weten niet zeker of dit inderdaad de manier is waarop het trechterbekervolk bouwde. Wel weten we zeker dat de stenen na het stapelen werden bedekt met zand en grasplaggen. De ingang werd afgesloten door een steen die opzij geduwd kon worden of een houten deur. Zo werd het een bouwwerk dat goed bestand was tegen wind en regen.
In de grootste hunebedden was plek voor wel 40 personen. Toch werd niet iedereen hier begraven. Sterker nog: in een hunebed werd helemaal niet begraven. De overledene werd op een vloer van keien gelegd en kreeg giften mee zoals werktuigen, wapens en aardewerken potten met voedsel. Waarschijnlijk waren het mensen met aanzien, die hun laatste rustplek vonden in het hunebed.
Uit archeologische vondsten kunnen we afleiden dat er in Nederland in elk geval 82 hunebedden waren. Nu zijn er nog slechts 54 te zien, waarvan er 52 in Drenthe liggen. Van de verdwenen hunebedden stonden er twintig in Drenthe. Daarmee kunnen we zeker zeggen dat Drenthe de Hunebedhoofdstad is.
