Het ontstaan van de begraafplaats

In 2013 is Natuurbegraafplaats Hillig Meer geopend. Dit betekent dat we volgend jaar ons tienjarig jubileum hebben. Echter is het idee voor de natuurbegraafplaats al wat ouder. Met oprichters Dolf van der Weij en Annetje Braat blikken we terug op de periode voor de opening, van het idee tot de vergunningen, van herinneringsbos tot natuurbegraafplaats.

Het idee
Annetje: ‘Ik loop altijd mijn neus achterna, zo kwam ik bij een uitgedroogd ven op een prachtige winterse dag. De lucht was strak blauw en ik ben op mijn rug gaan liggen om naar de kale berken te kijken.’ Op deze plek, vlakbij de Ketenberg, kwam Annetje op het idee om een herinneringsbos te maken voor kinderen. Na een aantal dagen nadenken over dit plan concludeert ze dat het wel erg kwetsbaar is door storm of ziekte van de bomen. Maar het gevoel bleef dat er iets moest komen voor kinderen. Misschien konden ze as van overleden kinderen begraven, met een Drentse zwerfkei erop. Toen is ze naar Dolf gegaan.  ‘Hij bedenkt dan of een plan realistisch is, of het economisch vatbaar is en praktisch uit te voeren’. Dolf werd steeds serieuzer en ondernam actie.

In gesprek met…
Dolf: ‘We hadden een gesprek met iemand van Dela, die veel ervaring had in de branche. Hij vroeg: waarom alleen as, waarom niet begraven? En waarom niet voor iedereen?’ Vanaf dat moment zijn Dolf en Annetje met veel verschillende mensen in gesprek gegaan. Ze moesten zorgen dat het plan economisch goed in elkaar zat, en dichtbij hun normen en waarden bleef. Ze kregen hulp van een bevriende econoom Pieter Ressenaar. ‘We vonden het heel belangrijk om mensen de vrijheid te geven zelf een plek te kiezen.’ Annetje is met Maria Nicolai, een van de huidige relatiebeheerders die er al vanaf het allereerste begin bij was, naar een beurs geweest voor inspiratie. Daar ontmoette ze Gé en Els Peterink die ook bezig waren een natuurbegraafplaats te starten. Dolf en Annetje hebben veel contact met hen gehad en hebben veel geleerd over het juridische gedeelte.

Met nieuwe kennis op zak konden ze nu hun plannen indienen bij de gemeente en provincie. Een ambtenaar hielp hen de juiste wegen en de juiste mensen te vinden. Gelukkig was de gemeente erg welwillend, net als de provincie. Vier jaar nadat het idee er was, kwam de zoon van Annetje, Chris Schreve, in het bedrijf. Hij wist de oplossing voor een van de grote problemen. Dolf: ‘Omdat mensen vrij mochten kiezen en de graven in de vrije natuur liggen is het moeilijk terug te vinden waar iemand begraven is. Dat moesten we vastleggen, maar de vraag was hoe. Chris is op het gps-systeem gekomen dat we nu nog steeds gebruiken. Aan de hand van coördinaten wordt een plek vastgelegd.’ Een ander probleem was het ontvangsthuis dat niet bij de begraafplaats staat. Bezoekers moeten eerst de weg oversteken. Daar hebben ze veel mogelijke oplossingen voor bedacht, maar geen goede voor gevonden. Bij de gemeente liep alles, het enige wat tegenzat was de tijd. Het goedkeuren van de plannen duurde erg lang, maar dit gaf Dolf en Annetje wel de gelegenheid om het bos te laten groeien.

 De natuur
De natuur was vanaf het begin de hoofdfactor: de begraafplaats beschermt het bos. De missie: het bevorderen van de kwaliteit van de natuur, re-integratie mens en natuur en het streven naar hogere maatschappelijke en politieke waardering van natuur. Deze missie die al voor Landgoed Heidehof op papier stond, paste ook goed bij de natuurbegraafplaats. Een deel van het gebied was al begroeid, maar er waren ook delen nog kaal. In de zes jaar voor de opening is hier hard gewerkt om een mooi, duurzaam bos te laten ontstaan. Annetje: ‘Omdat we heel erg voor de natuur zijn was dit niet altijd makkelijk. Door het gebied op te zetten als begraafplaats zorg je voor veel aanloop. Dat is niet altijd goed voor de natuur, maar zorgt er wel voor dat mensen de verbinding met hun omgeving weer kunnen voelen.’

En nu?
Dolf: ‘We hebben veel bijzondere dingen geleerd over het gebied. Over hoe er vroeger door de dorpelingen geschaatst werd op het ‘Tjilling Meer’ (het Hillig Meer), over de pingoruïne uit de laatste ijstijd en over de machinist die vrijdagmiddag op zijn laatste rit altijd stopte bij het meer om Wilgenkatjes te plukken voor zijn vrouw.’ Het is een gebied met een rijke geschiedenis en er valt veel te leren en ontdekken. Annetje: ‘Het is niet zomaar een bos, het is een verhalenbos geworden. Niet alleen door de geschiedenis van het gebied. Ook de mensen die hier op bezoek komen en de mensen die hier begraven zijn, hebben allen hun eigen verhaal. Dat maakt het erg bijzonder.’